Płodowy zespół alkoholowy to zespół wad wrodzonych, obejmujących zaburzenia fizyczne i neurologiczne. FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrome) to najpoważniejsza konsekwencja picia przez kobietę alkoholu w ciąży. Nie wiadomo, jaka ilość alkoholu wywołuje płodowy zespół alkoholowy (FAS), ale już jednorazowe picie alkoholu może wywołać FAE, czyli lżejszą odmianę FAS.
Objawy FAS:
- niski wzrost i małogłowie
- dysmorfie twarzy
- wady układu kostno-mięśniowego i zaburzenia czucia głębokiego, problemy z koordynacją
- problemy ze słyszeniem, opóźnioną zdolność mówienia
- zmniejszone pole widzenia, słabą pamięć wzrokowa (dziecko może się łatwo zgubić nawet w okolicy domu)
- anomalie w budowie wątroby, serca, nerek, narządów płciowych
- podwyższony próg bólu lub nadwrażliwość na ból
- nadpobudliwość
- problemy z pamięcią i trudności w uczeniu się (dziecko będzie się skarżyć, że „nic mu nie wchodzi do głowy”, choć się uczy)
- zaburzenia zachowania, niedostosowanie społeczne, trudności w przewidywaniu konsekwencji swoich zachowań (może np. uciekać z domu)
- niekontrolowane napady złości, agresja
- skłonność do uzależnień
- skłonności depresyjne i lękliwość
Wtórne objawy FAS
Objawy wtórne występują u starszych dzieci i osób dorosłych.
- lęk
- złość
- wycofanie
- gwałtowność
- zamknięcie się w sobie
- kłamstwa
- ucieczki z domu
- problemy szkolne
- przyjmowanie roli ofiary lub prześladowcy
- bezrobocie
- bezdomność
- zależność od innych
- depresja
- samookaleczanie się
- kłopoty z prawem
- tendencje samobójcze
Reasumując
- Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią nie powinny spożywać alkoholu w żadnej postaci
- W okresie ciąży i laktacji każda dawka alkoholu jest niebezpieczna dla płodu/dziecka
- Alkohol może uszkadzać płód na każdym etapie jego rozwoju
- Konsumpcja alkoholu zwiększa ryzyko toksycznego uszkodzenia tkanek matki, zarodka oraz komórek rozrodczych w gonadach płodu
- Intoksykacja alkoholem w ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu poalkoholowego uszkodzenia płodu/noworodka
- Alkohol może być przyczyną poronienia, wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu lub przedwczesnego zakończenia ciąży
- Kobiety planujące ciążę powinny zachować abstynencję w okresie przedkoncepcyjnym oraz obligatoryjnie w sytuacji, gdy podejrzewają możliwość zaistnienia nierozpoznanej ciąży
- Personel medyczny powinien rutynowo zbierać od ciężarnych wywiad ukierunkowany na informacje dotyczące profilu spożywania alkoholu oraz profesjonalnie informować o szkodliwym wpływie etanolu na płód i ciążę, zalecając jego całkowitą eliminację z diety
- U kobiet w okresie rozrodczym aktywny skrining (w tym laboratoryjny) umożliwia identyfikację matek z grupy podwyższonego/wysokiego ryzyka nadużywania alkoholu w ciąży
- Towarzystwa naukowe powinny opracować wytyczne dla lekarzy, położnych, pielęgniarek i studentów medycyny dotyczące szkodliwości spożycia alkoholu przez ciężarne oraz kobiety w okresie reprodukcyjnym
- Resort służby zdrowia oraz instytucje użyteczności publicznej powinny aktywnie propagować w społeczeństwie informacje dotyczące toksycznego/teratogennego działania etanolu na płód
Źródła:
- Dębski R., Paszkowski T., Wielgoś M., Skrzypulec-Plinta V., Tomaszewski J., Stanowisko Grupy Ekspertów na temat wpływu alkoholu na ciążę: stan wiedzy na 2014 rok
- Ciazabezalkoholu.pl - Wyniki badania przeprowadzonego przez IPSOS na zlecenie Fundacji “Rodzić po ludzku” w 2005 roku
- Woronowicz B., Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia, Media Rodzina, 2009; 195-198
- Warzycha J., Baryła M., Halkiewicz M., et al., Wpływ alkoholu na rozwój dziecka – współczesne poglądy, Postępy Neonatologii, 2013; 2: 64-68